İHA, “İnsansız Hava Aracı” anlamına gelen bir kısaltmadır. Yani droneları temsil etmektedir. Bu tür cihazları uçurabilmek için her ülkenin kendisine farklı kriterleri vardır. Türkiye’de ise ağırlığı 500 gram ve üzerinde olan insansız hava aracı satanlar, alanlar, üretim gerçekleştirenler, cihaz ithalatı yapanlar Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nde kayıt işlemlerini gerçekleştirmelidirler. Aynı durumu drone uçuranlar için de geçerlidir. Peki İha kaydı nedir ve nasıl yapılır? İHA uçurmak için belirlenmiş olan standartlar nelerdir? Drone uçuş izni nasıl alınır? Merak edenler için işte detaylar…
İHA Kaydı Nasıl Yapılır?
2920 kanunun 144. Maddesine göre İha kaydetmekle yükümlü kılınmış bazı bireyler ve ticari işletmeler belirlenmiş prosedürleri tamamlamak zorundadırlar. Mevzuata göre satılan insansız hava araçlarının bilgileriyle birlikte, aracı satın alan kişilerin kimlik bilgileri, satın alma işleminin gerçekleşmiş olduğu gün içinde, İHA satışı gerçekleştiren şirketler tarafından Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne kayıt yaptırmalıdırlar. Eğer drone yurtdışından bireysel olarak getirilmişse, ithal edilmişse ya da yurt içinde herhangi bir yerden devralma işlemleri söz konusu ise kayıt işlemleri bireyler tarafından yapılır. İnsansız hava aracını devreden şirketler de kayıt yaptırmak için başvuruda bulunabilmektedirler.
İHA Uçurma Şartları
Drone uçuşları ülkemizde her geçen gün artış göstermektedir. Özellikle de kameralı olan ürünler insanların çok daha fazla ilgisini çekiyor. Drone uçuşma hevesinin artması ve bu tarz ürünlerin yaygınlaşmasına paralel olarak ülkeler gerek güvenliklerini sağlamak için gerekse de olası sorunları ortadan kaldırmak için bazı şartların yerine getirilmesini zorunlu kılmıştır. Buna göre her an drone uçurmak güvenlik ihlali oluşturabileceğinden, cihazların kullanılabilmesi için geniş kapsamlı önlemler alınmıştır. Ülkemizde insansız hava aracı sahipleri Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından verilen izinlerle cihazlarını uçurabilme ve görüntü kaydedebilme yetkisine sahip olacaklardır. Özellikle de sahip olunan cihaz 500 gram ya da daha ağır ise SHGM sisteminde kaydedilmesi önemli bir gerekliliktir.
Bilindiği gibi dronelar 500 gram – 4 kg, 4 kg -25 kg, 25 kg-150 kg ve 150 kg üstü olmak üzere 4 farklı kategori ayrılmıştır. Cihaz ağırlığına göre kaydetme prosedürlerinde değişkenlikler söz konusu olabilir. Elbette ki drone uçurmak için sadece kayıt sisteminde aktif olmak yeterli olmaz. İzinler sadece bazı durumlarda ve yerler için geçerlidir. Bu izinleri almadan gerçekleştirilecek olan uçuşlar cezai işlemlere tabi tutulur. Ayrıca uçuş izninin olmadığı alanlarda insansız hava aracı uçurmak kesinlikle yasaktır. Bu bölgeler genellikle havaalanları ve askeri bölgeler olarak tanımlanır. Drone uçuşu yapmak isteyenlerin, ilgili alanda ya da bölgede yasak olup olmadığını daha önceden araştırması önerilmektedir. Aksi takdirde ciddi yaptırımlarla karşılaşmak da kaçınılmaz hale gelecektir. Bazı uçuş yasağı bulunan bölgelerde gerekli izinler alınarak çekim yapılabilir. Bunun için uçuş bölgesinden direkt olarak izin alınması şarttır.
İHA Uçuş İzni Almak İçin Gerekli Belgeler
İnsansız hava araçlarını uçurmak için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından talep edilen bazı belgelerin toplanarak, vaktinde teslim edilmesi gerekir. Mevzuat gereğince ağırlığı 500 gram ve üzerinde olan araç pilotlarının sisteme kayıt yaptırarak onay almaları gerekiyor. Kayıtlar; iha.shgm.gov.tr adresi üzerinden yapılmaktadır. İlgili sayfaya giriş yapıldığında ilk olarak kaydol sekmesine tıklanarak, açılan sayfada yeni kayıt oluştur adımının seçilmesi gerekir. Bu aşamada şirketler ticari kayıt seçeneğini seçmek zorundayken, bireysel de bireysel başvuruyu tercih etmelidirler.
Bireysel kayıtlarda Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, isim, soyadı, doğu tarihi ve iletişim bilgilerinin talep edildiği kutucuklar eksiksiz olarak doldurulur. Ticari kayıtlarda ise bireysel bilgilere ek olarak ticari bilgilerin de doğru bir şekilde girilmesi gerekmektedir. Ticari bilgiden kasıt vergi numarası, verdi dairesi, ticaret unvanı ve ilgili şirketin iletişim bilgileridir. Bu kısımda yapılan işlemlerin tamamından şirket işleticileri ve yöneticileri sorumlu kılınır. Ayrıca ticari kayıt yöntemiyle firma adına satılan insansız hava araçlarının kaydını gerçekleştirmek, aracı kullanan pilotlar eklemek ve yetki vermek de mümkündür.
Kişiler ya da şirketler daha önceden insansız hava aracı sistemine kayıt oluşturmuşlarsa ve şifrelerini unutmuşlarsa, T.C kimlik numarasıyla yeni şifre alma işlemi yapabilirler. Yeni şifre talebi sisteme daha önce kaydedilmiş e posta adresleri üzerinden yapılır. İşlemlerin tamamını yapılıp, uçuş izni için onay alınmışsa serbest bölgelerde uçuş gerçekleştirmek yasaldır. Buralar yeşil bölge olarak tanımlanmaktadırlar. Ancak kırmızı bölge olarak tanımlanan alanlara girmemeye dikkat edilmesi gerekir. Aksi takdirde kişilere cezai işlem uygulanmaktadır. Kırmızı bölge çekimleri için alanın yetkili kişilerinden resmi izin alınması gerekir. Bunun dışında kalan bölgelerde ise onaylı pilotlara serbest uçuş izni vardır.
